Bảo tàng Nghệ thuật Quang San vừa chính thức công bố triển lãm chuyên đề “Những gốc rễ không ngừng vươn” – sự kiện trọng điểm kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (École des Beaux-Arts de l’Indochine – EBAI, 1925 - 2025). Triển lãm diễn ra tại không gian tầng trệt của bảo tàng từ ngày 01.08.2025, hứa hẹn trở thành điểm nhấn đặc biệt trong đời sống mỹ thuật năm nay. Trong số nhiều tác phẩm quý hiếm được giới thiệu, nổi bật là bức Mona Lisa (1974) của danh họa Mai Trung Thứ.

Triển lãm đưa người xem trở về thời kỳ Đông Dương (1925 - 1945), giai đoạn nền mỹ thuật Việt Nam định hình bản sắc, khi tinh thần sáng tạo giao thoa giữa truyền thống Á Đông và học thuật phương Tây. Cột mốc mở đầu là năm 1925, khi Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương ra đời dưới sự dẫn dắt của họa sĩ Victor Tardieu. Đây là cơ sở đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo mô hình phương Tây, đồng thời là chiếc nôi khai sinh một thế hệ nghệ sĩ tiên phong.

Nguồn: Quang San Art Museum

Không chỉ tiếp thu học thuật hàn lâm, EBAI còn là nơi khởi nguồn những thực nghiệm táo bạo. Các giảng viên và sinh viên đã khám phá chất liệu bản địa như lụa, sơn ta, khắc gỗ… đồng thời tiếp biến ảnh hưởng từ Pháp, Trung Hoa, Nhật Bản. Như học giả Claude Mahoudot từng nhận định (Indochine, số 171, 1943), chính nhờ giao thoa hội họa châu Âu, các họa sĩ Việt Nam mới tìm lại được sự kết nối sâu xa với tinh hoa Trung Hoa cổ đại.

Nguồn: Quang San Art Museum

Từ những va chạm ấy, mỹ thuật Việt Nam hiện đại dần hình thành bản sắc riêng: duy mỹ, tinh tế và dung hợp giữa Đông – Tây. Triển lãm nhân kỷ niệm 100 năm thành lập EBAI là lời mời trở lại thời kỳ nền tảng, nơi học thuật Pháp hòa quyện với tinh thần dân tộc để tạo nên âm hưởng bản sắc đầu tiên. Không gian mở đầu triển lãm giới thiệu tác phẩm của các giảng viên người Pháp, nghệ sĩ lữ hành và sinh viên thuộc chín khóa học đầu tiên.

Mona Lisa (1974) của Mai Trung Thứ - Nụ cười qua lăng kính Việt

Hoàn thành ở tuổi 68, Mona Lisa (1974) là bản diễn giải thứ ba và cũng là tác phẩm lớn nhất của Mai Trung Thứ từ nguyên tác Leonardo da Vinci. Nhưng đây không chỉ là một bản sao, mà là một “cuộc chuyển ngữ văn hóa” đầy tinh tế.

Trong tranh, nàng Mona Lisa khoác lên tà áo dài Việt Nam mềm mại, đứng giữa vịnh Hạ Long mờ sương, biểu tượng thi ca của mỹ thuật hiện đại Việt. Chiếc khăn voan xanh nhạt phủ nhẹ mái tóc đen gợi vẻ kín đáo Á Đông, trong khi đôi tay thon khép nhẹ toát lên sự duyên dáng thuần Việt. Vẫn giữ nụ cười điềm tĩnh đặc trưng, nhưng ánh mắt nàng qua ngòi bút Mai Trung Thứ lại xa xăm, như lắng nghe tiếng vọng quê hương.

Nguồn: Quang San Art Museum

Tác phẩm được vẽ trên lụa, chất liệu đặc trưng của họa sĩ, mang lại vẻ mơ hồ, giàu chất thơ, đồng thời tạo thế đối trọng mềm mại với hội họa sơn dầu phương Tây. Mona Lisa của Mai Trung Thứ vì vậy vừa mang tính toàn cầu, vừa đậm chất Việt, song hành với mạch sáng tác của các danh họa Việt hải ngoại như Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm. Đây không chỉ là một bức tranh, mà còn là tuyên ngôn nghệ thuật: khẳng định bản sắc, ký ức và khả năng đối thoại xuyên văn hóa của nghệ sĩ Việt Nam.

Bảo tàng trong diện mạo mới

Nhân dịp triển lãm, Bảo tàng Nghệ thuật Quang San cũng ra mắt Bộ nhận diện thương hiệu mới – kết quả của quá trình nghiên cứu và hợp tác cùng các chuyên gia thiết kế. Bộ nhận diện được xây dựng trên nền tảng di sản nhưng thổi vào đó tinh thần đương đại, trẻ trung và đầy cảm hứng. Đây là bước chuyển mình quan trọng, tái định vị bảo tàng như một trung tâm sáng tạo năng động, nơi giá trị truyền thống tiếp tục được bồi đắp và lan tỏa trong dòng chảy nghệ thuật hiện đại.

Nguồn: Quang San Art Museum

Sự kiện Những gốc rễ không ngừng vươn mở cửa đến hết tháng 10.2025 tại tầng trệt Bảo tàng Nghệ thuật Quang San (189B/3 Nguyễn Văn Hưởng, phường An Khánh, TP. Hồ Chí Minh), giới thiệu nhiều tác phẩm tiêu biểu nhân kỷ niệm 100 năm Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương.

Tag: Những gốc rễ không ngừng vươn