Ngày 2.7.1961, một tiếng súng vang lên trong căn nhà nhỏ ở Ketchum, bang Idaho, Mỹ. Nó không chỉ kết thúc cuộc đời của Ernest Hemingway - một trong những nhà văn vĩ đại nhất thế kỷ 20 mà còn khép lại chương cuối cùng của cuộc đời từng sống dữ dội, yêu say đắm và viết bằng tất cả những gì đau đớn nhất.

Ảnh minh họa: Internet

Nhưng Hemingway chưa bao giờ thật sự rời đi. Ông ở lại, trong những trang văn ngắn gọn như dao cứa. Trong ánh sáng lặng lẽ của một bình minh trên thảo nguyên Phi châu. Trong ánh mắt cô độc của một ông lão giữa biển khơi. Trong những cuộc rượu không ngã nghiêng, mà chỉ ngấm dần như định mệnh.

Những câu chữ ngắn, nặng như đời sống
Văn chương Hemingway không trau chuốt như F. Scott Fitzgerald, không siêu thực như Faulkner. Nó ngắn, thẳng, lạnh lùng - như tiếng bước chân của người lính từng đi qua chiến tranh.

Ông từng nói: “Viết là việc dễ nhất thế gian. Bạn chỉ cần ngồi trước máy đánh chữ và chảy máu”. Hemingway viết như một kẻ không muốn tô điểm cuộc đời, mà muốn chạm tay vào phần trần trụi nhất của nó. Chúng ta nhớ đến ông qua The Old Man and the Sea (Ông già và biển cả) - tiểu thuyết mang về cho ông giải Nobel Văn học năm 1954. Một ông lão chài cô độc, một con cá kiếm khổng lồ, một cuộc đấu kéo dài ba ngày không chỉ là câu chuyện về con người và thiên nhiên, mà còn là ẩn dụ về sự bất khuất trong cô độc.

Ảnh minh họa: Internet

Chúng ta cũng từng run rẩy theo từng bước chân của Jake Barnes trong The Sun Also Rises - Mặt trời vẫn mọc , đau đớn cùng Frederic Henry trong A Farewell to Arms - Giã từ vũ khí và yêu cuồng say ở Paris cùng Hadley trong A Moveable Feast - Hội hè miên man, …

Viết ra máu và sống cũng ra máu

Cuộc đời Hemingway như một tiểu thuyết mà chính ông không kiểm soát nổi kết thúc. Ông từng là tình nguyện viên trong Thế chiến thứ nhất, là phóng viên chiến trường, là thợ săn ở Phi châu, là người đi săn bão tố ở Tây Ban Nha, là gã say rượu tại Havana, là tình nhân của nhiều phụ nữ đẹp, là người chồng trong 4 cuộc hôn nhân, là cha của 3 đứa con - và là người luôn chạy trốn khỏi chính mình.

Ảnh minh họa: Internet

Ông từng thoát chết trong hai vụ rơi máy bay liên tiếp trong chuyến đi châu Phi năm 1954, từng bị nội thương, nứt sọ, cháy da, và điếc tạm thời… nhưng vẫn sống sót và… viết. Chính vì vậy, Hemingway hiểu rất rõ sự mỏng manh của đời sống. Những trang văn của ông, dù kiệm lời, vẫn nặng trĩu như vết thương chưa kịp lành.

Tôi từng đọc Hemingway vào một ngày tưởng như mình thất bại nhất

Tôi đọc tác phẩm "Ông già và biển cả" vào năm 17 tuổi, lúc vừa thi trượt đội tuyển học sinh giỏi văn. Một thầy giáo từng thương tôi rất nhiều chỉ nói một câu: “Có những cuộc chiến, không phải để thắng. Mà để biết mình còn đủ gan để ra khơi.” Tôi không hiểu hết lúc đó, chỉ thấy cay mắt. Nhưng rồi tôi cầm quyển sách mỏng ấy lên, bắt đầu đọc và không dừng lại cho đến trang cuối cùng.

Mỗi lần gặp "sóng gió" trong đời, tôi lại nhớ đến hình ảnh ông lão Santiago: một mình giữa biển cả, tay trầy máu, nhưng mắt vẫn nhìn thẳng. Hemingway dạy tôi rằng, thắng thua không quan trọng bằng việc mình có dám bước ra khỏi bờ hay không. Dám yêu, dám viết, dám sống dù biết có thể sẽ đau. Nếu có một điều tôi học được từ Ernest Hemingway, thì đó là: Người mạnh mẽ không phải người không bao giờ gục ngã, mà là người luôn biết gượng dậy, lau tay, và tiếp tục viết phần đời mình bằng tất cả vết xước.

Hemingway và lớp trẻ hôm nay: Học cách sống can đảm

Trong thời đại mà ngôn từ dễ trở nên lòe loẹt, những câu chữ ngắn gọn và thẳng của Hemingway như một lời nhắc nhở: viết và sống phải có chiều sâu.

Với người trẻ, đọc Hemingway có thể là một thách thức. Không có cao trào rõ ràng, không có kịch tính giật gân, không có triết lý phô trương. Nhưng nếu đủ kiên nhẫn, ta sẽ thấy:

Một kiểu đàn ông cổ điển: ít nói, dũng cảm, dằn vặt nội tâm nhưng luôn giữ lời.

Một kiểu sống có danh dự, không vì để được vinh danh.

Một kiểu yêu nhưng không bao giờ ràng buộc.

Và hơn cả: một thái độ không đầu hàng cuộc đời, kể cả khi đang thua.

Lời từ biệt không được viết ra

Ngày Hemingway tự kết liễu đời mình, ông không để lại thư tuyệt mệnh. Nhưng có lẽ, tất cả những gì ông muốn nói đã nằm trọn trong văn chương.

Ảnh minh họa: Internet

Ông từng viết: “Con người có thể bị hủy diệt, nhưng không thể bị đánh bại.” (Man can be destroyed but not defeated).

Và đó có lẽ là tuyên ngôn không chỉ của Hemingway, mà còn là tuyên ngôn của tất cả những ai từng dấn thân vào cuộc sống bằng lòng can đảm và chân thành đến tận cùng.

Ngày 2.7, nếu bạn muốn tưởng nhớ một thiên tài, hãy đọc một đoạn văn của ông. Nếu bạn muốn hiểu một con người, hãy đi tìm những vết thương ông để lại trong chữ.

Vì đôi khi, cách tốt nhất để sống một đời không hối tiếc mà là viết tiếp những trang còn dang dở từ những người từng sống trước ta.

Tag: Ernest Hemingway Ông già và biển cả