VĂN HÓA

Nét khởi sắc vượt bậc và vị thế của nhiếp ảnh Việt Nam trên thế giới

Ngọc Phú • 27-07-2022 • Lượt xem: 1213
Nét khởi sắc vượt bậc và vị thế của nhiếp ảnh Việt Nam trên thế giới

Cách đây 69 năm (1953), tại Việt Bắc đã diễn ra một cột mốc quan trọng để đời đối với ngành nhiếp ảnh nội địa, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ban sắc lệnh thành lập "Doanh nghiệp quốc gia Chiếu bóng và Chụp ảnh Việt Nam". Từ đó, ngày 15-3 trở thành ngày truyền thống nhiếp ảnh Việt.

Có thể nói, trải qua gần một thập kỷ khởi sắc và phát triển mạnh mẽ, làng nhiếp ảnh Việt đã có nhiều tác phẩm để đời và vươn tầm quốc tế. Mỗi kiệt tác của các nhiếp ảnh gia Việt Nam cũng vì vậy mà trở thành di sản quý của đất nước. Không chỉ tăng thêm lòng tự hào dân tộc mà còn khẳng định vị thế của mình với bạn bè năm châu.

Biết tận dụng thế mạnh của chính mình

Việt Nam được xem là một trong những đất nước nổi trội bậc nhất về cảnh quan cũng như độ đa dạng về bản sắc văn hoá. Mỗi vùng mang từng nét đặc trưng riêng biệt không hề lẫn vào đâu nhau. Nhận thấy điều đó, các nhiếp ảnh gia bắt đầu nghiên cứu, dành thời gian di chuyển đến các địa danh từ Bắc đến Nam. Thậm chí, một số người còn chịu khó thức khuya dậy sớm, chực chờ, cất công để có thể bắt được những khoảnh khắc đẹp nhất. Do vậy, các tấm ảnh ra đời luôn rất xuất sắc và có hồn. 

Nếu thế hệ nhiếp ảnh trước thường được nhắc đến với các tác phẩm mang hơi hướng lịch sử, ghi dấu lại những cột mốc quan trọng của dân tộc thì thế hệ trẻ ngày nay lại nổi bật về cách sử dụng công nghệ rất nhạy bén. Vì vậy mà có thể bắt kịp xu hướng hiện đại, mở rộng góc tiếp cận và đầu tư kỹ thuật xử lý hình ảnh tân thời.

Các nhà phê bình nhiếp ảnh nổi tiếng khẳng định rằng thế mạnh của các tác phẩm Việt nằm ở chỗ biết kết hợp hài hoà giữa dáng vẻ hoang sơ nhưng cũng không kém phần hiện đại. Thêm vào đó luôn lưu dấu đậm đà chất Á Đông của Việt Nam. Hơn nữa, từng phần không hề bị hoà tan vào nhau mà hiện lên rõ ràng trong từng tác phẩm. 

Những dấu ấn trên đấu trường quốc tế 

Không phụ lòng mong mỏi và liên tục cố gắng học hỏi hết mình, nhiếp ảnh Việt Nam đang dần khẳng định vị thế của chính mình và vươn tầm ra các châu lục. Cụ thể là những giải thưởng cao trong rất nhiều cuộc thi, hay các tác phẩm được mang ra để triển lãm. 

Khi so sánh chất lượng, ông Trần Phong, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam nhận xét rằng các tác phẩm nhiếp ảnh Việt không hề thua bất kỳ tác phẩm của nước bạn, về kỹ thuật cũng như chất lượng nghệ thuật. Bằng chứng là rất nhiều tác giả Việt đã chiếm trọn hàng ngàn tước hiệu cao của quốc tế, đem vinh quang về cho nước nhà. Tiêu biểu như Giải thưởng Hội Nhiếp ảnh Hoa Kỳ (PSA), Giải thưởng Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế (FIAP), Hiệp hội Hình ảnh không biên giới Pháp (ISF)...

Gần đây nhất vào năm 2021, tại cuộc thi Nhiếp ảnh gia du lịch của năm (Travel Photographer of the year) đã có hai nhiếp ảnh gia Việt là Trần Việt Văn và Trần Tuấn Tuấn xuất sắc đoạt giải. Đây được xem là một trong những cuộc thi nghiêm ngặt và được đánh giá kỹ lưỡng bậc nhất trên thế giới, quy tụ 15 giám khảo chuyên môn cao đến từ nhiều nước. 

Nói về hai tác giả Việt đoạt giải, đầu tiên là Trần Việt Văn (công tác tại Báo Lao Động) với giải Nhì ở mục ảnh chùm Con người và câu chuyện, giải Nhất ảnh Smartshot iTravelled. Được biết, anh đã chinh phục các giám khảo với bộ ảnh về nghệ nhân 90 tuổi tên là Trịnh Ngọc. Ông có thâm niên lâu năm trong nghề làm giày da thủ công cho các danh ca nổi tiếng, đặc biệt là hoàng gia Campuchia. 

Tác phẩm còn lại là của nhiếp ảnh gia Nguyễn Tuấn Tuấn chụp tại địa điểm hồ Dầu Tiếng (Tây Ninh) với hình ảnh đàn trâu nước trong mùa nước cạn để tìm nguồn cỏ mới. Tác phẩm này được xếp vào top ảnh giải Khuyến khích trong mục ảnh Đơn thuộc Portfolio.

Bên cạnh đó, vào cùng năm 2021, ở cuộc thi ảnh Nhiếp ảnh gia Thời tiết của năm 2020 (Weather Photographer of the Year 2020) tại Anh, tác giả Vũ Trung Huân cũng đem về giải Á quân 1 với bức ảnh “Đồi chè Long Cốc". 

Tiếp tục nhận được thành công khi khai thác đề tài phong cảnh thiên nhiên vùng cao Việt Nam, tác phẩm “Vân núi 5” của Vũ Mạnh Cường đã xuất sắc được xướng tên “ẵm trọn” Huy chương vàng về chủ đề “Du lịch" tại cuộc thi ảnh quốc tế Shadow được bảo trợ bởi Liên đoàn Nhiếp ảnh Ấn Độ (FIP), Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế (FIAP). 

Nổi trội nhất có thể nhắc đến cái tên Alex Cao (Cao Nguyên Vũ) - một nhiếp ảnh gia không chuyên với hàng loạt tác phẩm liên tục đoạt giải cao ở các cuộc thi ảnh quốc tế. Trong đó, hai tác phẩm đáng chú ý nhất là “Mùa len trâu" - giải Highly recommend tại cuộc thi ảnh quốc tế Drone Siena, Ý năm 2020 (tương đương giải Ba) và “Lá sen của biển" bắt trọn khoảnh khắc vàng khi chiếc lưới cá vừa được thả xuống vùng biển Quảng Ngãi. Tác phẩm hết sức thuyết phục và giành được huy chương Vàng tại cuộc thi ảnh PSA được Hiệp hội Nhiếp ảnh Hoa Kỳ tổ chức.

Một số cuộc thi ảnh nổi tiếng danh giá trên thế giới 

1. International Photography Awards (IPA) 

Cuộc thi với quy mô toàn cầu nhằm hướng đến đối tượng nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, nghiệp dư và cả sinh viên. Đây được xem là một trong những cuộc thi danh giá, toàn diện nhất trong giới nhiếp ảnh nên vì vậy cũng thu hút đông đảo người tham gia. Các hạng mục gồm có Nghệ thuật, Kiến trúc, Con người, Tự nhiên, Thể thao, Nhiếp ảnh Film, Truyền động lực, Sự kiện, Biên tập, Quảng cáo, Quan điểm sâu sắc và Thể loại đặc biệt. Giải thưởng cao nhất của IPA có hai giải, bao gồm cho cả hai cấp độ chuyên và không chuyên. Bên cạnh đó còn những giải thưởng hấp dẫn khác gồm cúp Lucie và tiền mặt.  

2. World Press Photo

Được khởi điểm từ năm 1955 và duy trì thường niên cho đến ngày nay, World Press Photo là cuộc thi ảnh hội tụ những nhà báo chuyên nghiệp trên khắp thế giới. Sau khi cẩn trọng xem xét, đánh giá từng tác phẩm một trong hàng ngàn bức ảnh được gửi tới, ban giám khảo sẽ chọn ra những bức ảnh xuất sắc nhất đoạt giải và mang đi triển lãm tại 45 nước. Các hạng mục gồm có: Tin tức, Môi trường, Tự nhiên, Chân dung, Thể thao, Câu chuyện của năm, Các vấn đề đương đại, Các dự án dài hạn.  

3. The National Geographic Photo Contest

Với sự bảo trợ của tổ chức uy tín hơn 130 năm - National Geographic, The National Geographic Photo Contest là cuộc thi nổi tiếng về du lịch, thám hiểm nhằm hướng đến mục đích chia sẻ những khoảnh khắc về trải nghiệm của các tác giả. Giải thưởng cao nhất của cuộc thi này là $7.500, thấp nhất là $750. Bên cạnh đó, các tác phẩm thắng giải sẽ được National Geographic đăng tải lên tài khoản Instagram và tạp chí của họ. Cuộc thi tập trung vào 3 hạng mục chính: Con người, Địa điểm, Động vật hoang dã. 

4. Sony World Photography Awards 

Đây được xem là cuộc thi hết sức hấp dẫn bởi cơ hội ngàn vàng khi được Sony tài trợ cho các dự án nhiếp ảnh khi được thắng giải. Vì vậy đã thu hút không ít người đăng ký tham dự từ khắp nơi trên thế giới. World Photography Organisation - đơn vị tổ chức cuộc thi, tạo điều kiện cho mọi đối tượng từ nghệ sĩ đã có tên tuổi và cả những tên tuổi mới. Sony World Photography Awards được đại diện cho cái nhìn về nhiếp ảnh đương đại trên toàn cầu, nhận xét sâu sắc nhất về các tác phẩm ảnh và đặc biệt đưa những tác phẩm có tiềm năng vươn tầm ra thế giới.  

Giải thưởng gồm 4 mục chính là: Professional - Phát hiện và công nhận những hình ảnh xuất sắc nhất, Open - Trao thưởng cho những hình ảnh độc lập đặc biệt, Youth - Những hình ảnh xuất sắc bởi những nhiếp ảnh gia tiềm năng trong độ tuổi 12-19 và Student - Đưa ra nền tảng cho những sinh viên theo đuổi nhiếp ảnh trên toàn thế giới.