Khám phá

Phương pháp Ultralearning của Scott H. Young: Học nhanh, học sâu, học để làm chủ.

Nữ Trương • 03-10-2025 • Lượt xem: 83
Phương pháp Ultralearning của Scott H. Young: Học nhanh, học sâu, học để làm chủ.

Trong thời đại mà tri thức nhân loại tăng trưởng gấp bội mỗi ngày, việc "học suốt đời" không còn là một khẩu hiệu xa vời, mà đã trở thành nhu cầu sống còn của mỗi người. Nhưng học thế nào để không sa lầy vào sự chậm chạp, lan man và bỏ cuộc giữa chừng? Câu trả lời được Scott H. Young - một tác giả, doanh nhân và "người thử nghiệm giáo dục" nổi tiếng đưa ra trong cuốn sách "Ultralearning: Master Hard Skills, Outsmart the Competition, and Accelerate Your Career". Phương pháp Ultralearning (siêu học tập) của ông không chỉ là một chiến lược, mà còn là một triết lý: học tập với cường độ cao, tập trung tối đa và hướng thẳng vào mục tiêu thực tế.

Điểm đáng chú ý là Scott không chỉ viết về lý thuyết. Ông chính là minh chứng sống cho sức mạnh của phương pháp này.

Năm 2011, Scott gây chú ý toàn cầu khi tự đặt ra thử thách "MIT Challenge": hoàn thành toàn bộ chương trình Khoa học máy tính 4 năm của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) chỉ trong vòng 12 tháng. Ông không ngồi trên giảng đường, mà tận dụng toàn bộ tài liệu mở của MIT để tự học và tự kiểm tra một cách nghiêm ngặt.

Kết quả, Scott đã thành công. Thành tích ấy khiến giới giáo dục và cộng đồng học tập ngỡ ngàng, đồng thời củng cố niềm tin rằng nếu có phương pháp đúng đắn, con người hoàn toàn có thể chinh phục khối lượng kiến thức khổng lồ trong thời gian cực ngắn.

Ultralearning

Ảnh minh họa: Internet

Cốt lõi của Ultralearning (siêu học tập) nằm ở sự chủ động và tính thực tiễn. Người học không thụ động dựa vào lịch học sẵn có của trường lớp, mà phải tự thiết kế hành trình cho riêng mình. Thay vì đi theo con đường vòng vèo, Ultralearning nhấn mạnh việc học gắn liền với ứng dụng. Nếu muốn thành thạo ngoại ngữ, bạn không thể chỉ dừng lại ở việc giải ngữ pháp trong sách bài tập. Bạn phải bước ra ngoài, trò chuyện trực tiếp với người bản xứ, chấp nhận sai và sửa. Nếu muốn học lập trình, bạn không thể chỉ đọc lý thuyết, mà phải bắt tay viết ra một ứng dụng thật sự.

Ultralearning rút ngắn khoảng cách giữa kiến thức và hành động, biến việc học thành trải nghiệm sống động và hữu ích - Nguồn: Internet

Trong cuốn sách, Scott mô tả chi tiết chín nguyên tắc tạo nên nền tảng của Ultralearning. Thay vì gạch đầu dòng, ta có thể hình dung chúng như một chuỗi mắc xích liền mạch.

Mọi thứ bắt đầu từ "meta-learning" - tức là học cách học: nghiên cứu trước cấu trúc của lĩnh vực, xác định trọng tâm, ưu tiên kỹ năng cốt lõi. Khi bắt đầu học, bạn cần tập trung tối đa, loại bỏ xao nhãng và dành thời gian chuyên biệt cho việc rèn luyện. Ultralearning nhấn mạnh tính trực tiếp học trong môi trường càng gần thực tế càng tốt. Song song đó, người học cần liên tục mài giũa điểm yếu bằng những bài luyện tập có trọng tâm, đồng thời tự kiểm tra trí nhớ thay vì chỉ đọc lại. Trong hành trình này, phản hồi giữ vai trò như một tấm gương, giúp ta nhận ra lỗ hổng và kịp thời điều chỉnh.

Ảnh minh họa: Internet

Scott cũng lưu ý rằng: học nhanh không đồng nghĩa với học hời hợt. Để ghi nhớ bền vững, cần áp dụng những nguyên tắc khoa học như lặp lại ngắt quãng. Khi đã tiếp xúc đủ sâu, kiến thức sẽ chuyển hóa thành trực giác - thứ giúp bạn hiểu bản chất chứ không chỉ làm theo công thức. Và cuối cùng, Ultralearning khuyến khích sự thử nghiệm. Không có một công thức cố định cho tất cả, nên sự linh hoạt và sáng tạo trong cách học sẽ khiến hành trình trở nên hiệu quả và cá nhân hóa hơn.

Điểm khác biệt của Ultralearning so với các phương pháp học phổ biến hiện nay chính là tính khắt khe. Nó không phải con đường dễ dàng hay đầy thoải mái. Trái lại, nó đòi hỏi kỷ luật thép, tinh thần cam kết và sự sẵn sàng dấn thân. Nhưng đổi lại, kết quả đạt được là tốc độ và năng lực làm chủ thực sự. Thay vì mất nhiều năm để đạt mức cơ bản, Ultralearning cho phép bạn thấy kết quả rõ ràng chỉ sau vài tháng. Và đặc biệt, phương pháp này không giới hạn lĩnh vực: ngoại ngữ, công nghệ, nghệ thuật hay tư duy sáng tạo - tất cả đều có thể áp dụng Ultralearning như một "đòn bẩy".

Scott không phải là người duy nhất chứng minh hiệu quả của phương pháp này. Trong sách, ông kể lại câu chuyện của nhiều người khác, nổi bật là Benny Lewis, người nổi tiếng với khả năng giao tiếp hơn 10 ngôn ngữ. Benny không học theo cách truyền thống, mà lao vào giao tiếp, sẵn sàng mắc lỗi và điều chỉnh liên tục. Nhờ đó, anh có thể nói trôi chảy trong thời gian ngắn mà không cần hàng năm theo đuổi giáo trình. Những ví dụ ấy cho thấy Ultralearning không chỉ là triết lý cá nhân của Scott, mà là một chiến lược học tập có thể áp dụng rộng rãi cho bất kỳ ai.

Ảnh minh họa: Internet

Tại Việt Nam, phương pháp này mang nhiều ý nghĩa thực tiễn. Thế hệ trẻ hôm nay đang phải cạnh tranh toàn cầu - nơi mà kiến thức trường lớp nhiều khi chưa đủ tạo lợi thế. Ultralearning mở ra một con đường khác: một sinh viên có thể tự học phân tích dữ liệu hay thiết kế UI/UX trong vài tháng; một người đi làm có thể nâng cấp ngoại ngữ bằng cách lao vào thực hành thay vì chỉ học ngữ pháp; một người trẻ đam mê sáng tạo có thể học dựng phim, viết lách hay sản xuất podcast bằng cách tự rèn luyện theo chiến lược Ultralearning. Mấu chốt nằm ở sự chủ động và quyết tâm, không phải sự dẫn dắt của người khác.

Quan trọng hơn, Ultralearning không chỉ giúp ta học nhanh hơn, mà còn rèn cho ta một phẩm chất quý giá: tư duy chủ động. Trong một thế giới luôn biến động, kiến thức hôm nay có thể trở nên lỗi thời chỉ sau vài năm, thậm chí vài tháng. Điều bền vững nhất không phải là lượng kiến thức bạn có, mà là khả năng tự học, tự thích nghi và tự đổi mới. Ultralearning chính là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa đó.

"Học như thể sinh tồn" có lẽ chính là tinh thần mà Scott H. Young muốn gửi gắm. Học không còn là một hành trình thụ động, mà là cuộc phiêu lưu đòi hỏi sự dấn thân, nơi mỗi người đều có thể trở thành "siêu học viên" của chính mình. Và rồi, câu hỏi quan trọng nhất vẫn quay về phía chúng ta: bạn đã sẵn sàng bắt đầu hành trình Ultralearning của riêng mình để bứt phá giới hạn và làm chủ tương lai chưa?