Theo quốc lộ 32 từ Hà Nội lên Yên Bái, qua xã Tú Lệ (huyện Văn Chấn) và bắt đầu với cung đèo Khau Phạ - một trong “Tứ đại đỉnh đèo” miền Bắc - để lên Mù Cang Chải, với tổng quãng đường khoảng 300km; những thửa ruộng bậc thang bắt đầu hiện ra ở thung lũng Cao Phạ (xã Cao Phạ, huyện Mù Cang Chải). Qua đèo, trước khi lên tới thị trấn, qua các xã Púng Luông, La Pán Tẩn, Chế Cu Nha; những bậc thang đang chuyển màu từ xanh sang vàng, và có cả những gam màu nâu đỏ của những thửa ruộng đã gặt, làm nên những bức tranh đầy sắc màu của thiên nhiên và con người vô cùng ấn tượng.

Những thửa ruộng bậc thang như biển sóng ở thung lũng Cao Phạ (xã Cao Phạ).

Đồng ruộng, núi đồi, sông suối và quần cư tạo nên bức tranh tuyệt mỹ.

“Những bậc thang” ở Cao Phạ đang ngả đều màu vàng.

Có những chỗ khác sắc màu phong phú và rực rỡ.

Mù Cang Chải là huyện phía Tây tỉnh Yên Bái, nằm dưới chân của dãy núi Hoàng Liên Sơn ở độ cao trên 1.000 mét so với mực nước biển. Địa hình núi cao và vô cùng hiểm trở do địa hình bị chia cắt mạnh, độ dốc trung bình của toàn huyện là 40 độ, có nơi lên tới 70 độ. Ruộng bậc thang là cách thức của con người thích ứng với thiên nhiên ở địa hình đồi núi dốc để tạo nên những thửa ruộng bằng phẳng thuận lợi dành cho việc canh tác lúa nước. Nhìn từ xa, những thửa ruộng trên triền đồi, núi như những bậc thang, nhưng tới gần thì mới thấy “những bậc thang” cao cả mét; uốn lượn dài miên man vô tận, vươn ngút tới trờimới thấy sự bền bỉ, nhẫn nại và tài tình đáng khâm phục của con người.

Những thửa ruộng bậc thang cao thấp trùng điệp nối nhau tạo nên cảnh quan hùng vĩ mà lãng mạn, đầy mỹ cảm, đẹp đến nao lòng và choáng ngợp, nhất là vào mùa lúa chín. Vào đúng vụ lúa chín, “những bậc thang” ở Mù Cang Chải không chỉ đẹp với sắc màu, mà còn sống động bởi những hoạt động của những nông dân bản địa trên đồng ruộng, với những hoạt động thu hoạch như gặt lúa, đập lúa hay chuyên chở lúa về nhà… Đặc điểm địa hình, khí hậu và thủy văn khác biệt ở nơi đây, khiến cho lúa chín không đều nên mùa lúa chín và thời gian thu hoạch kéo dài hàng tuần, làm cho cảnh quan đồng ruộng càng thêm phần sinh động.

Quang cảnh núi rừng, ruộng bậc thang ở khu vực xã Chế Cu Nha.

Sóng lúa lượn trên triền núi.

Do tính chất đặc thù của khí hậu, địa hình, thuỷ văn, nên lúa không chín đều trong một thời điểm, mà có những thửa vẫn còn rất xanh trong khi nơi khác đã ngả vàng.

Ruộng bậc thang Mù Cang Chải không chỉ là tư liệu – phương thức sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây (dân tộc Mông chiếm tới 90%) mà còn chứa đựng một bề dày văn hoá bản địa lâu đời; là di sản đặc sắc tạo nên bởi thiên nhiên và bàn tay con người từ hàng trăm năm qua nhiều thế hệ. Ruộng bậc thang Mù Cang Chải đã được Bộ Văn hoá - Thể thao – Du lịch xếp hạng Danh thắng quốc gia năm 2007, tập trung ở các xã La Pán Tẩn, Chế Cu Nha và Dế Xu Phình, với diện tích khoảng 330 héc-ta, trong tổng số khoảng 2.200 héc-ta trên toàn huyện. Năm 2019, Danh thắng ruộng bậc thang Mù Cang Chải đã Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Năm 2018, tờ báo nổi tiếng của Anh Telegraph đã công bố 12 địa danh ruộng bậc thang đẹp nhất thế giới; trong đó, ruộng bậc thang Mù Cang Chải là một trong hai đại diện của Việt Nam được lọt vào danh sách này.

Cảnh tượng ruộng bậc thang Mù Cang Chải trong mùa lúa chín đẹp hùng vĩ và lãng mạn như một bức tranh.

Từ năm 2015, hằng năm, vào tháng 9, đúng mùa lúa chín, tại Mù Cang Chải diễn ra lễ hội văn hóa du lịch Danh thắng Quốc gia Ruộng bậc thang huyện Mù Cang Chải, tôn vinh giá trị di sản của thiên nhiên và văn hóa của con người.

Ai đã lên Mù Cang Chải mùa thu, ngắm mùa vàng mê mải, thật chẳng muốn về…

Những bậc thang miên man trải dài.

Kỳ thú với sự sắp đặt của thiên nhiên và bàn tay con người.

Quang cảnh ở khu vực xã La Pán Tẩn.

Có những nơi lúa đã chín vàng đều như ở xã Púng Luông.

Và người dân đã bước vào vụ gặt hái.

”Những bậc thang” cao mãi ở La Pán Tẩn.

Một góc khác ở La Pán Tẩn.

Thửa ruộng đặc biệt nhất và đẹp nhất ở Mù Cang Chải, nơi này có tên là “Đồi mâm xôi”, thuộc bản Hán Xung, xã La Pán Tẩn.

Quang cảnh gặt hái trên cánh đồng ở xã Púng Luông.

Đập lúa là một cách thức truyền thống trong quy trình gặt hái của đồng bào Mông.

Những con người giản dị làm nên di sản và cũng làm đẹp thêm bức tranh mùa lúa chín.

Lên Mù Cang Chải mùa thu, ấn tượng về  những sắc màu ruộng bậc thang, và cũng khó quên nắng gió miền Tây Bắc.

Tag: Yên Bái Mù Cang Chải ruộng bậc thang mùa lúa chín thiên nhiên con người di sản văn hóa bản địa mùa thu