Sách “ngoại” lấn sân sách “nội” 

Theo ông Nguyễn An Tiêm, mỗi năm Việt Nam xuất bản từ 3000 - 5000 đầu sách thuộc mảng sách thiếu nhi gồm nhiều thể loại và nhiều tác giả cả trong và ngoài nước. Các nhà xuất bản lớn nhất mảng sách thiếu nhi là nhà xuất bản Kim Đồng và nhà xuất bản Trẻ. Ngoài ra còn nhiều nhà xuất bản khác tham gia như Đinh Tị Book, Nhã Nam. 

Một đại diện nhà xuất bản Kim Đồng cho biết mỗi năm nhà xuất bản Kim Đồng xuất bản khoảng 2000 đầu sách thiếu nhi. Trong đó khoảng 1000 đầu sách là các tác phẩm mới và 1000 đầu sách là các tác phẩm được tái bản, nối bản. Trong đó mảng văn học thiếu nhi mỗi năm NXB Kim Đồng cho ra khoảng 250 đầu sách nhưng trong đó chỉ có khoảng 70 đầu sách là của tác giả trong nước.Trong một mảng sách mà trẻ em rất yêu thích là truyện tranh, theo ông Đặng Cao Cường - Trưởng Ban biên tập truyện Comic của NXB Kim Đồng - thì 90% truyện tranh hiện nay trẻ em Việt Nam đang đọc có xuất xứ từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và một ít từ các nước Âu Mỹ. Trong khi chỉ có 10% truyện tranh của Việt Nam. 

Dựa theo nghiên cứu của Diêu Thị Lan Phương từ Đại Học Quốc Gia Hà Nội 78,5% trẻ em thích truyện tranh, 21,5% trẻ em thích truyện chữ. Về thể loại sách học sinh thích đọc,  53,5% thích sách khoa học; 19% thích sách văn học và 27,5% thích sách lịch sử;   

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới sách thiếu nhi ngoại lấn sân sách thiếu nhi trong nước có thể kể ra như: nhiều tác giả Việt Nam chưa thực sự am hiểu sâu sắc tâm lý trẻ em nên đôi khi viết các tác phẩm mang tính áp đặt, dạy dỗ trẻ em. Trình độ sáng tác của các tác giả Việt Nam chưa đồng đều và chưa tương xứng so với các tác giả ngoài nước 

Về kỹ thuật, một số sách yêu cầu kỹ thuật in ấn rất mới đầu tư rất đắt tiền mà rất ít nhà in trong nước có dẫn tới đội giá thành, và chỉ có một số phụ huynh có điều kiện mới có thể chi trả. 

Về độc giả, sự thay đổi rất nhanh của công nghệ cũng dẫn tới sự thay đổi thị hiếu của dộc giả. Một số tác phẩm kinh điển như Dế Mèn phiêu lưu ký bị cho rằng đã không còn mang hơi thở của thời đại nữa. 

Những tín hiệu đáng mừng 

Thời gian gần đây, các nhà xuất bản cùng các cơ quan chức năng đã có nhiều nỗ lực để phát triển mảng sách thiếu nhi bao gồm các hoạt động như tăng cường đưa thêm các loại sách mới vào thị trường; tổ chức thêm nhiều giải thưởng về sách thiếu nhi như giải thưởng Sách Quốc gia, giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn. Từ đó phát hiện và bồi dưỡng nhiều cây bút viết cho mảng sách thiếu nhi 

Nổi lên từ các giải thưởng có thể thấy nhiều cây bút nhí sung sức như Nguyễn Khang Thịnh với tác phẩm Nhật ký nhóc Alvin siêu quậy; Nguyễn Hạnh Phương với tác phẩm song ngữ  Star Team: A Quest for the greatest power (Biệt đội ngôi sao: Cuộc tìm kiếm sức mạnh vĩ đại)); Cao Việt Quỳnh với tác phẩm Người sao chổi - cuộc chiến vòng quanh thế giới. 

Nếu trong Nhật ký nhóc Alvin siêu quậy nhân vật chính là một cậu bé người Mỹ bình thường như mọi trẻ em khác, cũng nghịch ngợm, cũng có lúc trốn học, ngủ gật, không làm bài, giấu cha mẹ những bài kiểm tra bị điểm kém thì các tác phẩm  Biệt đội ngôi sao: Cuộc tìm kiếm sức mạnh vĩ đại và Người sao chổi - cuộc chiến vòng quanh thế giới là các tác phẩm phiêu lưu kỳ ảo với với nhân vật có sức mạnh siêu nhiên. 

Có thể thấy, các tác phẩm phiêu lưu kỳ ảo chiếm sự yêu thích vì nó mở rộng biên độ tưởng trượng và cảm xúc của cả tác giả lẫn độc giả nhỏ tuổi. Ngoài ra cũng không thể nhắc tới ảnh hưởng của những tác phẩm phiêu lưu kỳ ảo lớn vẫn còn “hot” hiện nay như Harry Potter. 

Ngoài ra còn một số tác giả nhỏ tuổi khác như Cao Khải An với Chuyện của Bắp ăn mơ và xóm đồi Rơm hoặc Mina Phạm với Bí mật khi học ngoại ngữ của tớ -  Bí quyết hạnh phúc khi tự học. 

Điều này cho thấy mảng sách thiếu nhi nhất là văn học thiếu nhi đã có những bước chuyển mình lớn. Tuy nhiên, việc tập trung tìm kiếm phát triển và bồi dưỡng các cây bút trẻ tài năng vẫn cần được tăng cường hơn nữa. Từ đó mảng sách thiếu nhi sẽ có một đội ngũ viết tương xứng với nhu cầu của thiếu nhi Việt Nam hiện nay. 

Tag: Văn học thiếu nhi Sách ngoại Sách nội