Nhiều vụ đạo nhái nghệ thuật liên tiếp xảy ra

Suốt thời gian qua, làng nghệ thuật Việt Nam đã chứng kiến ​​nhiều trường hợp đạo nhái, sao chép các tác phẩm nổi tiếng gây tranh cãi. 

Mới đây, giới hội họa Việt Nam đang xôn xao về việc họa sĩ Lê Thế Anh tố họa sĩ Phạm Hồng Minh sao chép tranh của mình. Cụ thể, họa sĩ Thế Anh cho rằng các tác phẩm "Lì xì nhé" và  "Cô gái Dao đỏ" của anh đã bị sao chép và nghệ sĩ Hồng Minh ký tên vào cả hai tác phẩm này. Họa sĩ Thế Anh cũng cho biết việc họa sĩ Hồng Minh mua tranh và sao chép thật ra không quan trọng, nhưng việc ký tên lên tranh sẽ gây hiểu lầm anh ta chính là tác giả. Trong khi tác phẩm “Lì xì nhé” đã được đăng ký bản quyền, tổ chức triển lãm và bán cho các nhà sưu tập.

Về phía họa sĩ Phạm Hồng Minh, ông khẳng định không sao chép tranh mà đã mua từ một cửa hàng rồi mới ký tặng. Nam họa sĩ lý giải, vì bức tranh anh mua bằng tiền nên chúng sẽ là của anh. Do đó, anh có quyền được viết, vẽ hoặc ký tên lên đó. Nam họa sĩ cũng khẳng định nếu bản thân vi phạm pháp luật thì sẽ chấp nhận mọi chế tài.

Sự việc này đã gây chấn động trong giới hội họa. Nhiều chuyên gia cho rằng họ không đồng tình với cách lý giải của Phạm Hồng Minh. Bởi vì tự ý ký tên vào một bức ảnh không phải của mình tạo ra là việc rất sai trái.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực hội họa, việc sao chép tranh không chỉ ảnh hưởng đến giá trị của bức tranh, gây bất lợi cho người họa sĩ, những nhà sưu tập và người yêu hội họa mà còn làm xấu đi nét đẹp của mỹ thuật Việt Nam, gây hỗn loạn thị trường mỹ thuật nước nhà. 

Không chỉ trong lĩnh vực hội họa, việc đạo nhái, sao chép trong lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh còn gây nhức nhối hơn. Cách đây vài tháng, ca sĩ Nguyễn Trần Trung Quân liên tục bị nghi vấn đạo ý tưởng từ một số MV, trong đó có những MV đạt hàng triệu lượt xem. Nhiều sản phẩm của Nguyễn Trần Trung Quân hợp tác với giám đốc sản xuất Dennis Đặng như "Màu nước mắt", "Tự Tâm" đều bị tố cáo "đạo nhái ý tưởng".

Còn với lĩnh vực thời trang, hàng loạt nhà thiết kế, người mẫu tiếng tâm bị tố đạo nhái. Điển hình, vụ người mẫu Ngọc Trinh đạo nhái thiết kế của thương hiệu Ren bị nhà thiết kế Haixi Ren lên tiếng chỉ trích.

Theo các chuyên gia về nghệ thuật, một nguyên nhân lớn khiến các sản phẩm nghệ thuật ngày nay dính nghi vấn sao chép, đạo nhái là do mong muốn trục lợi, muốn tạo dựng danh tiếng bằng những “con đường tắt” nên ăn cắp chất xám, tác phẩm của người khác để “phù phép” thành của mình.

Nghệ sĩ cần có lòng tự trọng

Từ những ồn ào sao chép, đạo nhái nghệ thuật vừa qua, đã đến lúc những khán giả yêu nghệ thuật phải thức tỉnh và cẩn thận hơn với cách thưởng thức của bản thân. Chúng ta có toàn quyền được bài trừ các sản phẩm ăn cắp ý tưởng và sao chép mà không có sự cho phép của tác giả. 

Đặc biệt trong lĩnh vực hội họa, họa sĩ Đoàn Hòa cho rằng, việc sao chép hình ảnh trên thị trường hiện nay rất quan trọng. Về cơ bản, việc sao chép tranh không hẳn là xấu khi có sự đồng ý của tác giả chính thức. Tuy nhiên, người sao chép tranh cần phải tuân thủ các nguyên tắc như không bôi nhọ tác phẩm gốc, không sao chép kích thước nguyên bản của tác phẩm, không được phép ký tên vào bức tranh và chỉ được phép sao chép với số lượng giới hạn, mặt sau của hình ảnh phải ghi rõ đó là số lần phiên bản.

Chính vì vậy, họa sĩ Đoàn Hòa cho rằng, vấn đề trọng tâm của họa sĩ Phạm Hồng Minh gây xôn xao dư luận thời gian qua là do anh ấy cố tình ký vào tác phẩm của họa sĩ Thế Anh và vi phạm quyền nhân thân, biến tác phẩm của người khác thành của anh. Do đó việc này cần phải lên án. 

Họa sĩ Đoàn Hòa cho biết thêm, đối với những người làm nghệ thuật, việc khắc phục tình trạng sao chép, đạo nhái tác phẩm phải xuất phát từ ý thức, lòng tự tôn của những người làm nghề. Họ phải xấu hổ vì đã tự nhận một tác phẩm không phải của mình mà lấy từ chất xám của người khác.

Những quy định pháp luật về vấn đề đạo nhái

Theo luật sư Lê Minh - Văn phòng Luật sư L&P TP.HCM, hiện nay hệ thống pháp luật đã có đủ hành lang pháp lý để xử lý các vụ việc vi phạm quyền tác giả, tác phẩm. Theo đó, mọi hành vi sao chép đều phải có được sự cho phép của tác giả.

Chỉ có người trực tiếp tạo ra tác phẩm mới được phép thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện các việc làm như thể hiện tác phẩm trước công chúng, sao chép hoàn toàn hoặc một phần tác phẩm, phân phối tác phẩm,… Tổ chức, cá nhân muốn sử dụng phải xin phép hoặc trả tiền nhuận bút, thù lao hoặc các quyền lợi về vật chất khác cho quyền tác giả.

Về xử phạt vi phạm hành chính, quy định pháp luật, hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả sẽ bị phạt tiền từ 15 đến 35 triệu đồng, buộc dỡ bỏ tất cả bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử hoặc buộc phải tiêu hủy tang vật.

Đối với các hành vi không nêu đúng tên thật hoặc bút danh của tác giả chính thức trên bản sao tác phẩm, chính là đã xâm phạm quyền đứng tên, đặt tên tác phẩm và sẽ bị phạt tiền từ 2 đến 3 triệu đồng, đồng thời bị buộc phải cải chính công khai các trên phương tiện thông tin đại chúng về những thông tin sai lệch, buộc sửa lại đúng tên tác giả trên bản sao tác phẩm. 

Tag: Đạo nhái Sao chép Hội họa Nghệ thuật