Và đáng sợ hơn, không chỉ là nỗi phiền phức thường ngày, muỗi đang "gõ cửa" từng gia đình bằng một hình hài khác: sốt xuất huyết - cơn ác mộng y tế lặp lại mỗi năm nhưng vẫn còn đó những mất mát.

Muỗi và mùa mưa, Cặp đôi không ai mong muốn

Ở Việt Nam, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 hằng năm là giai đoạn "cao điểm" của các bệnh do muỗi truyền, đặc biệt là sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản. Trong số đó, sốt xuất huyết Dengue là mối lo ngại lớn nhất tại đô thị và khu dân cư đông đúc.

Muỗi - nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết  - Ảnh minh họa: Internet

Vấn đề nằm ở: muỗi Aedes aegypti, loài truyền bệnh sốt xuất huyết, sinh sản mạnh trong môi trường nước đọng là thứ rất dễ phát sinh sau mưa. Từ những cái lu vỡ, vỏ chai nhựa bỏ quên sau vườn, máng nước, đến lốp xe cũ hứng mưa... tất cả đều trở thành "ổ đẻ lý tưởng" cho hàng loạt trứng muỗi nở ra trong vòng vài ngày. Chỉ một vũng nước nhỏ bằng nắp chai cũng đủ khiến hàng trăm con muỗi "ra lò".

Người dân vùng thấp: Sống cùng muỗi là nỗi lo thường trực

Chị Thu (ở quận Thủ Đức, TP.HCM) chia sẻ: "Nhà tôi ở cuối con hẻm hơi thấp nên cứ mưa là nước đọng trước cửa. Cống thoát nước thì lâu ngày chưa được nạo vét, thành ra mưa xong là muỗi như từ đâu bay ra đầy nhà. Đêm nào cũng phải mắc màn, xoa dầu, đốt nhang muỗi mà vẫn bị đốt".

Tình cảnh ấy không hề hiếm, đặc biệt ở các khu dân cư vùng trũng, ven kênh rạch hoặc các công trình xây dựng dở dang. Hệ thống thoát nước chưa được quy hoạch tốt, rác thải tắc cống, cộng thêm thói quen sinh hoạt thiếu vệ sinh của một số hộ dân khiến vấn đề muỗi sinh sôi trở nên khó kiểm soát.

Thực tế, phòng muỗi và chống dịch không thể chỉ trông chờ vào ngành y tế. Nếu từng hộ gia đình không ý thức xử lý từ nơi ở của mình thì mọi chiến dịch cũng chỉ như "đổ nước vào cát".

Phòng muỗi: Đừng để nước đọng – Đừng để chủ quan

Để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi sự tấn công của muỗi đặc biệt là muỗi vằn truyền bệnh điều quan trọng nhất là cắt đứt vòng đời sinh sản của chúng, tức là loại bỏ nơi sinh sôi của lăng quăng (bọ gậy).

Dưới đây là những cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả mà mỗi người có thể áp dụng ngay tại nhà:

• Úp lu, vại, chai lọ không dùng đến: Những vật dụng hứng nước mưa nếu không sử dụng nên được lật úp hoặc đậy kín.
• Thả cá bảy màu hoặc cá lia thia vào các bể nước: Cá ăn lăng quăng là biện pháp tự nhiên được khuyến khích.
• Thường xuyên dọn dẹp máng xối, sân thượng, khu vực để chậu cây: Không để nước mưa đọng lâu.
• Dùng nhang muỗi, tinh dầu sả, hoặc kem chống muỗi cho trẻ nhỏ: Đặc biệt cần lưu ý với trẻ dưới 5 tuổi nhóm dễ bị biến chứng khi nhiễm sốt xuất huyết.
• Mặc quần áo dài tay vào sáng sớm và chiều tối: Đây là thời điểm muỗi hoạt động mạnh nhất.

Một nguyên tắc "vàng" được các chuyên gia y tế nhấn mạnh: Không có lăng quăng - Không có muỗi - Không có sốt xuất huyết.

Ảnh minh họa: Internet

Vai trò của cộng đồng, Không ai được đứng ngoài cuộc

Bên cạnh hành động của từng cá nhân, phòng chống muỗi cần đến sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, y tế cơ sở, tổ dân phố và các tổ chức đoàn thể.

Ảnh minh họa: Internet

Nhiều địa phương hiện nay đã triển khai chiến dịch "Diệt lăng quăng toàn dân", đi từng ngõ, gõ từng nhà để tuyên truyền. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn tình trạng người dân thờ ơ, "làm cho có", hoặc đợi đến khi có ca bệnh trong khu vực mới bắt đầu lo dọn dẹp.

Điều đáng tiếc là mỗi năm, chúng ta đều biết rằng dịch sốt xuất huyết sẽ quay lại thế nhưng, vẫn có những cái chết thương tâm. Trẻ em mất vì biến chứng sốt xuất huyết, người già không qua khỏi sau cơn sốt kéo dài… Những con số ấy không nên lặp lại nếu cộng đồng cùng hành động.

"Kẻ thù bé nhỏ" nhưng không thể xem thường

Muỗi không phải là thứ gì xa lạ. Nó quá quen thuộc đến mức đôi khi ta quên rằng mình có thể bị đe dọa bởi chính sự quen thuộc đó. Không ít người vẫn giữ tâm lý: "Bị muỗi đốt thì xoa dầu, vài hôm là khỏi". Nhưng một vết chích nhỏ cũng có thể là khởi đầu cho chuỗi ngày bệnh tật, thậm chí là mất mát lớn.

Ngày Muỗi Thế giới (20.8) được tổ chức để nhắc lại phát hiện quan trọng của bác sĩ Ronald Ross người đầu tiên chứng minh muỗi là vật trung gian truyền bệnh sốt rét. Hơn 120 năm trôi qua, thế giới vẫn đang chiến đấu với muỗi kẻ giết người thầm lặng nhất.

Đừng chờ đến khi có dịch mới dọn dẹp

"Phòng hơn chống" câu nói cũ nhưng chưa bao giờ lỗi thời. Khi những cơn mưa đầu mùa vừa đổ xuống, khi tiếng muỗi vo ve bên tai vang lên giữa đêm, đó là lúc chúng ta cần hành động.

Đừng để sân sau nhà, mái hiên tầng thượng, chiếc máng nước cũ… trở thành "trại nuôi muỗi" bất đắc dĩ. Và đừng đợi khi con mình sốt cao giữa đêm mới cuống cuồng tìm hiểu cách phòng tránh. Nếu tất cả cùng cảnh giác, cùng hành động, kẻ thù này không còn cơ hội ẩn mình giữa lòng thành phố.

Tag: