Tuy nhiên, nhiều người vẫn cảm thấy rất thiếu… một điều gì đó. Chẳng phải là làn gió hiếm hoi ngoài cửa sổ, hay là cái quạt, cái điều hòa, mà là một sự mát lành, ngọt thanh nơi đầu lưỡi khiến cái nóng như dịu đi và thời gian như chậm lại. Ẩm thực mùa hè không chỉ để ăn, để giải khát, mà còn để khiến ta luôn nhớ về một phần ký ức tuổi thơ, nơi ta còn vô tư rong chơi những ngày hè.

Trong kho tàng ẩm thực đầy phong phú và độc đáo của người Việt, có những thức quà chẳng cầu kỳ, cao sang, mà chỉ len lỏi giữa đời sống thường ngày – đôi khi ở chính gian bếp của mẹ, của bà, có khi là ở sạp quán ven đường hay trên đòn gánh của cô hàng rong. Tuy nhiên, không vì cái giản dị, bình dân ấy mà chúng bị coi thường; ngược lại, chúng còn được xem là biểu hiện của sự tinh tế, khéo léo trong văn hóa và đời sống người Việt. Các thức uống, món chè giải nhiệt mùa hè tuy mộc mạc, thân quen nhưng luôn mang trong mình một câu chuyện riêng, một cách làm độc đáo, một cảm giác mát lạnh rất thật

1. Đá me - Mộc mạc giữa Sài Gòn tấp nập

Nếu nhắc đến biểu tượng của ẩm thực Sài Gòn mà chỉ nhắc đến cơm tấm thì quả là một thiếu sót, khi đá me được coi là thức uống cứu nguy giữa cái nóng oi ả của mùa hè nơi đây. Cái tên “đá me” không chỉ đơn thuần là chỉ nước me uống cùng đá lạnh, mà còn bắt nguồn từ một chi tiết nhỏ vô cùng thú vị của thức uống này: hạt me không bị bỏ đi, mà được tận dụng như một phần topping giúp kích thích vị giác bởi sự bùi béo và dẻo quẹo khi nhai. Để làm được điều đó, hạt me phải trải qua rất nhiều công đoạn sơ chế như tách hạt, rim lên và nấu nhừ. Từ đó, mỗi một ly đá me là minh chứng cho sự kiên trì, khéo léo của người làm.

Đá me - Nguồn: Internet

Vị chua của me hòa quyện với vị ngọt thanh của dứa chín và đường, được làm mát bằng đá bào nhuyễn, tạo nên một thức uống dù quen thuộc nhưng vẫn khiến ta day dứt, khó quên và muốn níu giữ khoảnh khắc ấy mãi. Trong khi nhiều loại nước giải khát chỉ để uống cho mát, đá me lại khơi dậy cả cảm giác nhai, ngậm, thưởng thức như một món ăn vặt – điều khiến nó trở thành một biểu tượng nhỏ bé nhưng đầy bản sắc của ẩm thực đường phố Sài Gòn.

2. Sương sâm, sương sáo - Lặng lẽ mà gắn bó

Sương sâm, sương sáo là hai loại thạch phổ biến có thể dùng để ăn riêng cùng nước đường hoặc trở thành topping trong rất nhiều thức quà vặt giải nhiệt mùa hè. Sương sâm được làm từ lá cây sương sâm (còn gọi là cây sâm sâm), một loại dây leo dân dã  có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ tiêu hóa và làm dịu những cơn nóng trong người. Trong khi đó, sương sáo hay thạch đen được làm từ lá cây tiên thảo (cây sương sáo) cũng nổi tiếng với công dụng làm mát gan, lợi tiểu, giảm huyết áp. 

Sương sâm, sương sáo - Nguồn: Internet

Không giống với các loại thạch rau câu hay gelatin trên thị trường, sương sâm và sương sáo là “quả ngọt” của quá trình lao động thủ công miệt mài, tỉ mỉ. Những chiếc lá được hái về sẽ được vò nát bằng tay, lọc qua khăn vải, rồi để yên cho đông đặc. Quá trình ấy đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo, vì nếu vò không đủ nước, thạch sẽ không đông; hoặc nếu không lọc kỹ, thạch sẽ không mịn.

Vị của sương sâm mát lạnh, thỉnh thoảng có chút chan chát nhẹ nơi đầu lưỡi; còn sương sáo lại mềm mượt, như tan ra trong miệng, cùng với mùi thơm nhẹ của cỏ dại. Giản dị vậy, nhưng mỗi muỗng ăn vào là lại thấy chậm rãi, mát dịu – như đang ôm vào lòng cái nhịp sống làng quê ngày nào.

3. Chè bưởi - Giòn tan từ điều tưởng chừng phải bỏ đi

Chè bưởi là món chè phổ biến, gắn liền với biết bao thế hệ người Việt – đặc biệt là người miền Tây Nam Bộ. Khác với các món chè thường được nấu từ ruột trái cây hay các loại đậu, chè bưởi lấy nguyên liệu chính là phần cùi bưởi trắng – thứ tưởng chừng phải bỏ đi vì vị đắng và cay đặc trưng.

Chính vì yếu tố gây khó chịu đó, việc chế biến cùi bưởi đòi hỏi người làm phải có sự kiên trì và tỉ mỉ, thông qua quá trình sơ chế công phu: ngâm, vắt, xả nước nhiều lần để loại bỏ vị the đắng, giữ lại độ giòn và thơm đặc trưng của nguyên liệu đặc biệt này.

Chè bưởi - Nguồn: Internet

Món chè bưởi, nhìn qua, sẽ không có quá nhiều khác biệt so với các món chè ngọt khác của người Việt. Nhưng điều làm nên sự đặc biệt của nó chính là độ giòn ngọt và mùi thơm đặc trưng của phần cùi bưởi sau khi chế biến kỹ lưỡng. Mỗi chén chè bưởi không chỉ dừng lại ở công dụng giải nhiệt, mà còn là một bài học nhỏ về sự nhẫn nại, tính tiết kiệm và sáng tạo trong phong cách sống của người miền Nam.

Mỗi món chè hay nước mát truyền thống đều mang trong mình nét tinh tế của ẩm thực Việt – vừa thơm ngon, lại có công dụng bồi bổ sức khỏe. Giữa thời tiết oi nồng, hãy tự thưởng cho mình những món giải nhiệt thân quen để vừa làm mát cơ thể, vừa lưu giữ hương vị mùa hè đầy thi vị.

Tag: chè bưởi sương sáo sương sâm đá me