ĐỜI SỐNG
Pháp luật Việt Nam 'giải cứu' phụ nữ bởi định kiến hôn nhân
An Nhiên • 16-09-2025 • Lượt xem: 194

“Ly hôn là lỗi của phụ nữ” - câu nói tưởng chừng chỉ là dư âm của những tư tưởng cũ, nhưng đến nay vẫn còn ám ảnh nhiều người vợ khi hôn nhân đổ vỡ.
Vấn nạn toàn cầu
Đối với phụ nữ xưa, việc yêu cầu ly hôn, được cất lên tiếng nói để bảo vệ bản thân là chuyện không dễ dàng. Ở đâu đó vẫn có nhiều người phụ nữ bất hạnh phải ngấm ngầm chịu đựng nỗi đau không lối thoát, đặc biệt là ở các tỉnh lẻ, thành phố nhỏ và khu vực nông thôn.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ buộc phải tuân theo "am tòng tứ đức", "xuất giá tòng phu" và thường bị xem như "bát nước đổ đi". Họ không có quyền lên tiếng, không thể tự ly hôn, trong khi người đàn ông lại có quyền bỏ vợ nếu người vợ phạm vào "thất xuất".
Phận đời của người phụ nữ xưa luôn là những ràng buộc, áp bức và định kiến - Ảnh: Internet
Một trong những minh chứng cho điều này chính là các tác phẩm văn học, bởi văn học là tấm gương phản ánh hiện thực đời sống hiện thực xã hội. Chính vì vậy, có thể nói: văn học như nào, thì xã hội cũng như thế. Trong giai đoạn văn học trung đại, qua lăng kính của Nguyễn Dữ trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương", ta thấy Vũ Nương là người phụ nữ đảm đang, luôn quán xuyến công việc trong nhà nhưng vì sự ghen tuông, bốc đồng của chồng mà nàng phải gieo mình xuống dòng sông rửa oan.
Có thể thấy, phụ nữ thời xưa, qua những trang văn, rất khó để rửa đi nỗi oan khuất của mình. Họ thường chỉ có thể âm thầm chịu đựng những vết thương cả về thể xác lẫn tinh thần trước những bất công của gia đình và xã hội. Tuy chế độ ấy nay đã không còn, nhưng định kiến về phụ nữ trong hôn nhân, đặc biệt là sau ly hôn vẫn ít nhiều tồn tại trong xã hội hiện đại.
Phụ nữ cần được pháp luật lên tiếng bảo vệ - Ảnh: Girls In Law
Quan sát rộng hơn, có thể thấy ly hôn không chỉ là vấn đề riêng của Việt Nam mà còn là một hiện tượng xã hội phổ biến trên toàn thế giới. Điển hình như phụ nữ tại Afghanistan, họ phải gánh chịu nhiều bất công trong hôn nhân. Bạo lực gia đình ở đây thường không bị coi là phạm pháp, khiến nhiều phụ nữ buộc phải cam chịu những trận đòn roi, chửi rủa và sự hành hạ tinh thần mà không hề có luật pháp bảo vệ.
Thực trạng này phản ánh rõ rằng Afghanistan vẫn là một quốc gia chịu sự chi phối nặng nề bởi những định kiến khắt khe về giới, nơi hôn nhân trở thành gông cùm đặc biệt nặng nề đối với phụ nữ.
Bước tiến đáng mừng của pháp luật Việt Nam
Ngày nay, Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi phụ nữ thông qua pháp luật. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, vợ, chồng hoặc cả hai người đều có quyền yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn nếu hôn nhân không hạnh phúc, hoặc mục đích hôn nhân không đạt được.
Pháp luật cũng quy định rằng không ai được quyền cản trở việc kết hôn hoặc ly hôn tự nguyện. Các hành vi như đe dọa, uy hiếp tinh thần, bạo lực, ngược đãi hoặc đưa ra những yêu sách về phân chia tài sản nhằm ép buộc vợ chồng duy trì quan hệ hôn nhân trái với ý muốn sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Pháp luật Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người phụ nữ - Ảnh: Internet
Bên cạnh đó, các văn bản pháp luật khác cũng góp phần bảo vệ phụ nữ sau ly hôn như Luật Bình đẳng giới 2006 khẳng định phụ nữ có quyền tham gia bình đẳng trong lao động, giáo dục, chính trị, xã hội; Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2007 bảo vệ phụ nữ trước các hành vi bạo hành, cưỡng ép trong hôn nhân. Sự kết hợp này cho thấy hệ thống pháp luật Việt Nam không chỉ bảo vệ quyền ly hôn, mà còn bảo đảm cho phụ nữ có điều kiện ổn định cuộc sống, nuôi dạy con và tham gia xã hội sau ly hôn.
Những chính sách trên chính là lời đáp trả mạnh mẽ, cho thấy pháp luật không đứng về phía định kiến, mà đứng về phía công bằng và nhân văn. Tuy vậy, định kiến xã hội và những khó khăn thực tế vẫn khiến vấn đề ly hôn trở thành một chủ đề nóng, đòi hỏi sự thay đổi nhận thức cộng đồng bên cạnh sự bảo vệ của pháp luật.
Khi những vấn đề như quyền lợi của phụ nữ trong hôn nhân được giải quyết một cách rõ ràng và minh bạch, xã hội sẽ có những chuyển biến tích cực rõ rệt. Thứ nhất, gia đình trở thành môi trường an toàn và ổn định hơn. Điều này giúp củng cố nền tảng của gia đình - vốn là tế bào cơ bản của xã hội. Thứ hai, vai trò và giá trị của người phụ nữ được khẳng định rõ ràng. Khi pháp luật ưu tiên bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần của người mẹ, xã hội đồng thời công nhận những đóng góp to lớn của họ trong việc nuôi dưỡng, phát triển thế hệ tương lai. Đây là một bước tiến quan trọng trong tiến trình xây dựng bình đẳng giới. Cuối cùng, xã hội trở nên tiến bộ hơn. Pháp luật không chỉ điều chỉnh hành vi mà còn gửi đi thông điệp về giá trị cốt lõi: hạnh phúc của con người luôn là ưu tiên hàng đầu.
Xã hội càng phát triển thì phụ nữ càng phải nhận được nhiều hạnh phúc hơn - Ảnh: Internet
Trong hành trình hôn nhân, có những giai đoạn người phụ nữ trở nên yếu đuối và dễ tổn thương nhất: khi mang thai, khi sinh nở và khi nuôi con nhỏ. Đó không chỉ là những tháng ngày đầy thử thách về thể chất và tinh thần, mà còn là lúc họ cần sự chở che, đồng hành và thấu hiểu hơn bao giờ hết. Chúng ta không thể thờ ơ trước những thiệt thòi và bất công mà phụ nữ phải gánh chịu trong chính tổ ấm của mình. Đã đến lúc cần lên tiếng một cách mạnh mẽ để khẳng định rằng: hạnh phúc và sự an toàn của người vợ, người mẹ, người phụ nữ phải là ưu tiên hàng đầu trong mọi mối quan hệ hôn nhân.