VĂN HÓA

Sách chân dung của ly hôn của tác giả Chu Hồng Vân

Trần Thị Ngọc Khôi • 25-04-2023 • Lượt xem: 2258
Sách chân dung của ly hôn của tác giả Chu Hồng Vân

Ly hôn trong xã hội hiện đại đã không còn là điều quá đỗi xa lạ, nhưng dường như ta mới biết đến nó trên bề mặt. Đó không phải chỉ là lúc cặp vợ chồng ra toà ký vào lá đơn chia tay mà là cả một quá trình, bao gồm sự rạn nứt mối quan hệ, thời điểm đổ vỡ, và cuộc gom nhặt lại bản thân của mỗi cá nhân sau đó. Rất nhiều khi giai đoạn khốc liệt nhất là giai đoạn thứ ba.

Cuốn sách Chân dung của ly hôn của tác giả, nhà báo Chu Hồng Vân, vừa được ra mắt đã tiếp cận, chia sẻ, đồng hành cùng những cá nhân trong quá trình vùng vẫy phục hồi sau đổ vỡ hôn nhân, mà điều đầu tiên là dám kể ra câu chuyện và đối diện với vấn đề của bản thân. 


Cuốn sách mang đến cái nhìn cận cảnh về ly hôn, kể lại những câu chuyện chân thực sắc nét từ nhiều góc độ, cho thấy những người cha đã vụn vỡ thế nào, những người mẹ đã chịu đựng điều gì, và ám ảnh nhất là những đứa trẻ - chúng đã xoay xở để sống với nỗi đau ra sao. 

Chân dung của ly hôn không bàn về việc vì sao người ta ly hôn, không phân xử ai là người có lỗi, mà tập trung vào giai đoạn sau khi ký đơn chia tay, những người lớn đã chịu đựng những gì, họ vượt qua điều đó thế nào, vết thương nào còn hay hết, và đặc biệt, những đứa trẻ - chúng ở đâu trong quyết định của bố mẹ.

Chúng ta sẽ gặp ở đây một người mẹ như chị Thanh Tú, chồng đi du học rồi “mất tích” luôn… mười hai năm, một ngày anh trở về, thản nhiên bước vào nhà. Cuộc ly hôn diễn ra, nhưng tổn thương mà đứa trẻ và người mẹ đã mang khiến cuộc kiếm tìm hạnh phúc mới của họ vô cùng khó khăn. Chúng ta sẽ gặp Nam, cậu bé cứ đến tiết học cuối là gần như phát điên, vì đấy là lúc mẹ cậu chờ ở cổng trường chỉ để được nhìn cậu một lát: bố mẹ cậu ly hôn và bố cấm mẹ gặp cậu. Hay chúng ta được nghe về anh Thảo, người bố bị suy sụp đến trầm cảm sau cuộc chia tay.


 “Đến chết chắc tôi cũng không thể nào quên giây phút cô giáo chủ nhiệm đưa con ra gặp tôi. Con thay đổi khá nhiều trong những ngày xa mẹ khiến tôi mường tượng con đã không được chăm sóc chu đáo. Ý nghĩ đó làm lòng tôi đau như xát muối. Mẹ con tôi ôm nhau. Tôi được ôm đứa con bằng da thịt chứ không phải nằm mơ nữa. Đó là một khoảnh khắc hạnh phúc mà tôi không bao giờ quên.” – nhân vật Hằng kể về khoảnh khắc cô gặp lại con kể từ ngày chồng cô mang con đi mất.

Chân dung của ly hôn đặc biệt không gợi ý việc cố gắng níu giữ cuộc hôn nhân không còn hạnh phúc mà chỉ tập trung chỉ ra các vấn đề mà người cha, người mẹ, những đứa con có thể gặp phải; từ đó cha mẹ có cách hành xử phù hợp để vẫn có thể đón nhận hạnh phúc phía trước. Cuốn sách cũng đưa ra một gợi ý quan trọng: hãy nhìn về phía những đứa trẻ, và hình ảnh những đứa trẻ đồng thời là tâm điểm để tác giả phát triển cuốn sách này.  


Khi cùng nhìn về phía những đứa trẻ, cha mẹ sẽ có thể gạt bỏ được lòng tự ái, ích kỷ cá nhân, để có thể hàn gắn lại bản thân mình, sẵn sàng cho hạnh phúc mới. Những câu chuyện được kể ở chương cuối cùng – Lấp lánh, sẽ lấy đi nhiều nước mắt của người đọc, là một minh chứng rằng tình yêu dành cho con trẻ, lòng bao dung, tình yêu thương nói chung, có sức mạnh chữa lành. 

Điều đáng ghi nhận nữa là trong quá trình kể lại các câu chuyện, tác giả Chu Hồng Vân đồng thời đặt ra nhiều vấn đề xã hội đáng quan tâm, như sự bảo vệ của luật pháp đối với phụ nữ và trẻ em sau ly hôn chưa mạnh, tầm quan trọng của nhà trường đối với những đứa trẻ có bố mẹ chia tay, hay định kiến xã hội đối với những người ly hôn hóa ra vẫn còn rất nặng nề.

Tác giả Chu Hồng Vân tốt nghiệp ngành Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội; Phóng viên lĩnh vực giáo dục tại báo Tuổi Trẻ; Biên kịch các phim truyền hình, chương trình truyền hình. 

Tác giả Chu Hồng Vân chia sẻ về qúa trình hoàn thành “Chân dung của ly hôn”

Nhiều năm nay, là một nhà báo ở mảng giáo dục, tôi quan sát và theo đuổi vấn đề gia đình tác động thế nào đến đứa trẻ ở những lứa tuổi khác nhau. Điều tôi càng ngày càng thấy rõ ràng là môi trường gia đình, với những biến động bên trong nó chi phối đứa trẻ về mọi mặt: thể chất, tinh thần, sự hình thành tính cách, và hệ giá trị mà nó lựa chọn trong tương lai.

Trong vô số những biến động ấy thì đổ vỡ hôn nhân là một câu chuyện nổi bật và tôi cho rằng nó có ảnh hưởng sâu sắc hơn cả đến những đứa trẻ. Vì thế tôi chọn nó làm đối tượng để tìm hiểu. Bi kịch hôn nhân là một quá trình, từ sự đổ vỡ hạnh phúc đến tờ giấy ly hôn và những hệ quả hậu ly hôn. Những đứa trẻ lớn lên trong sự đổ vỡ của cha mẹ cũng phải trải qua nhiều biến cố, chịu đựng nhiều đau khổ khác nhau. Tổn thương từ đổ vỡ đó có thể được chữa lành, nhưng có thể mãi mãi là nỗi đau cùng những đứa trẻ lớn lên. Kết quả thế nào lệ thuộc rất nhiều vào sự hiểu biết và cách hành xử của những người bố người mẹ: họ sẽ lựa chọn điều gì và khả năng tái lập cuộc sống của họ đến đâu.

Dù lấy những đứa trẻ làm cốt lõi để phát triển đề tài, những câu chuyện nghe được dẫn tôi tới một bức tranh ly hôn toàn cảnh hơn. Trong đó có chân dung của những người bố người mẹ, đầy bất ngờ với tôi, có người hành xử bất chấp, điên rồ, có người tột cùng đau đớn, có người áp đặt con và áp đặt chính mình, có người cẩn trọng, bao dung và tìm được hạnh phúc sau đổ vỡ. Trong đó có các vấn đề định kiến xã hội, luật pháp, hay các hoạt động hỗ trợ tâm lý, giáo dục liên quan.


Mất gần ba năm để tìm kiếm, lựa chọn nhân vật, tôi đã có thể tiếp cận câu chuyện của nhiều người. Có những người đã gặp, đã kiểm chứng từ nhiều kênh khác nhau nhưng tôi vẫn phải gác lại vì nỗi băn khoăn gợn lên chưa minh định được. Nhưng cũng có trường hợp ngay từ lúc ban đầu tôi đã nghĩ phải có nó bằng được trong cuốn sách của mình.

Nghe câu chuyện của những người bố, người mẹ, tôi lại nóng lòng muốn gặp thêm người con. Tôi muốn nghe câu chuyện ở các góc tiếp cận khác nhau: bố mẹ và con cái, những thầy cô giáo, chuyên gia tâm lý hay luật sư, thẩm phán. Cùng một vấn đề, nhưng ở những góc khác nhau, tôi lại phát hiện thêm những điều mới mẻ.

Ám ảnh nhất với tôi là góc khuất trong tâm hồn những đứa trẻ mà tôi được nghe kể, đôi lúc, khiến tim tôi cũng như bị bóp nghẹt. Nhưng cũng có khi những chia sẻ tinh tế bất ngờ của một đứa trẻ lại chạm đến tâm hồn tôi, làm tim tôi run lên và nước mắt trào ra vì xúc động.

Hành trình tìm kiếm, thuyết phục nhân vật rất khó khăn. Có người đã đồng ý nói chuyện lại thay đổi. Có người cáu giận khi tôi đặt vấn đề. Đa số mọi người đề nghị đổi tên nhưng cũng có người sẵn sàng để tên thật và địa chỉ cụ thể, dù vậy sau khi suy nghĩ rất nhiều tôi đều đặt cho các nhân vật tên mới vì muốn bảo đảm những đứa trẻ trong các câu chuyện không bị ảnh hưởng, đảo lộn cuộc sống.


Nhưng cái khó cũng nằm ở chính tôi, có nhiều lúc tôi phải dừng lại để tự cân bằng. Câu chuyện hậu ly hôn với nhiều bế tắc, ngột ngạt, sự vật lộn đau khổ của các nhân vật khiến tôi có lúc chao đảo và rơi vào trạng thái tiêu cực.

Cũng bởi thế tôi đặc biệt quan tâm đến những câu chuyện mang màu sắc tươi sáng. Trong cuốn sách này, những thanh âm hạnh phúc, dù ít ỏi hơn những giai điệu buồn bã, vẫn giúp tôi lấy lại năng lượng. Nó làm tôi hy vọng vào những điều tốt đẹp sẽ đến với các nhân vật tôi gặp và chuyện trò. 

Như sau cơn mưa trời lại sáng. Như trong bóng đêm sẽ có những vì sao lấp lánh. Như qua đau khổ, mất mát, sẽ thấm thía sâu sắc hơn về sự ngọt ngào của yêu thương, tha thứ.

Ở cuốn sách này, tôi chỉ là một người kể chuyện, không phán xét hay cố bày tỏ về một “chuẩn” nào. Chỉ mong ít nhiều nó có ý nghĩa nào đó, như một cuộc sẻ chia, hay một sự khơi gợi suy ngẫm về cuộc sống.